SKKN Một số biện pháp rèn kĩ năng nói Tiếng Anh cho học sinh Lớp 3 Trường Tiểu học Phúc Lương

 trao đổi kinh nghiệm từ đồng nghiệp qua các buổi thao giảng, trao đổi kinh nghiệm, chuyên môn, chuyên đề trực tiếp hoặc online.
- Giáo viên được tham gia tập huấn về chuyên môn thường xuyên. 
- Chương trình sách giáo khoa mới có các chủ đề gần gũi với sinh hoạt học tập hàng ngày của các em. Bên cạnh đó, tranh ảnh màu đẹp kích thích học sinh ham học hỏi, tự tìm tòi sáng tạo.
- Học sinh ngoan, tích cực, hăng hái phát biểu tham gia vào các hoạt động trong giờ học. 
- Một số học sinh khá, giỏi có thể tự tin thể hiện được các chủ đề đơn giản.
3. Khó khăn: 
- Học sinh hạn chế về vốn từ vựng, không có môi trường giao tiếp thuận lợi về Tiếng Anh. Hơn nữa, trường Tiểu học Phúc Lương là một trường vùng sâu, vùng xa  trong huyện Đại Từ, phần lớn các em học sinh còn nói phương ngữ nhiều nên việc nói và phát âm Tiếng Anh còn gặp rất nhiều khó khăn.
- Do đặc điểm vùng miền không có trung tâm vui chơi giải trí. Hơn nữa, các em còn phải phụ giúp bố mẹ làm việc nhà nên cũng không có nhiều thời gian để chơi các trò chơi có sử dụng Tiếng Anh. 
- Các em chưa biết sử dụng ngôn ngữ cơ thể để diễn đạt, thể hiện và tương tác khi thực hiện kỹ năng nói với cô và với bạn. 
- Học sinh chưa biết tương tác và giúp đỡ lẫn nhau trong quá trình luyện nói cá nhân, cặp nhóm.  
- Nhiều phụ huynh học sinh không biết Tiếng Anh nên việc phối hợp giữa gia đình và nhà trường trong việc dạy môn Tiếng Anh còn hạn chế. Bên cạnh đó, các em còn coi đây là môn năng khiếu nên không giành nhiều thời gian để luyện tập và thực hành. Vì vậy vốn từ của các em còn ít, chưa biết dùng từ, câu phù hợp để diễn đạt về những chủ đề nói gần gũi trong cuộc sống.
II. MÔ TẢ BIỆN PHÁP
1. Thực trạng
       Năm học 2020-2021 nhà trường phân công tôi giảng dạy bộ môn Tiếng Anh trong nhà trường. Trong tình hình dịch bệnh Covid đang diễn biến rất phức tạp, nó ảnh hưởng rất nghiêm trọng đến chất lượng học tập của các em học sinh khi mà cả nước đang gồng mình lên chống dịch, các em phải học online tất cả các  bộ môn. Đặc biệt là môn Tiếng Anh học online cô và trò gặp nhiều khó khăn trong quá trình tương tác với nhau. Các kỹ năng cô chỉ có thể kiểm tra, chia sẻ với các em học sinh thông qua các trang mạng xã hội để giúp các em tiếp thu được kiến thức trong bài. Nhưng phần kỹ năng nói các em không được tương tác với các bạn  trực tiếp trên như trên lớp. Đặc biệt học sinh lớp 3 các em mới bắt  đầu làm quen với môn Tiếng Anh theo đề án Ngoại ngữ 2020. Mọi kiến thức của một ngôn ngữ mới nhường như đang rất xa lạ đối với các em. Tôi luôn nghĩ và đặt cho mình câu hỏi làm thế nào để các em học tốt môn Tiếng Anh và tự tin khi giao tiếp những câu nói đơn giản? Tôi đã bắt đầu đi tìm lý do cho mình qua những tiết học đầu tiên và nhận thấy rằng các em còn rút rát chưa tự tin, phát âm chưa chuẩn.... Khi giáo viên yêu cầu các em lên bảng nói chẳng hạn, đa số các em thường thụ động, thiếu sự linh hoạt, ngại việc đọc – nói Tiếng Anh và ít tham gia phát biểu để tìm hiểu bài. Bằng phương pháp kiểm tra đánh giá 57 học sinh của khối 3 tôi đã thu được kết quả sau:
* Bảng thống kê kỹ năng nói  của học sinh khối 3 vào 8 tháng 9 năm 2021
Tổng số
Học sinh phát âm chính xác
Học sinh biết sử dụng ngữ điệu, nói tự tin
Học sinh phát âm chưa chính xác
57
Học sinh
%
Học sinh
%
Học sinh
%
20
35%
13
23%
24
42%
Vậy làm thế nào để giúp các em nói đúng, tự tin khi giao tiếp. Đó chính là điều mà tôi phải tìm tòi để đưa ra các giải pháp để khắc phục tình trạng trên. 
2. Biện pháp thực hiện
2.1. Tập cho học sinh cách phản xạ nhanh bằng Tiếng Anh.
     Đầu năm học, đối với học sinh lớp 3 ở Trường Tiểu học Phúc Lương  các em chưa có vốn từ vựng nếu có thì rất hạn chế nhưng tôi vẫn tăng cường nói Tiếng Anh trên lớp hoặc bất kỳ địa điểm nào trong nhà trường khi cô và trò gặp nhau. Vì các em mới lần đầu làm quen với môn Tiếng Anh nên khi giao tiếp với các em nên cô sử dụng các câu nói đơn giản hay những câu mệnh lệnh kết hợp với ngôn ngữ cơ thể, cử chỉ, điệu bộ để các em hiểu và định hướng được câu trả lời. Nhìn chung, lúc đầu học sinh còn ngơ ngác nhưng dần dần qua các tiết học các em cũng đều hiểu và làm theo yêu cầu của giáo viên. Sau khi các em đã học được mẫu câu mới thì chúng ta nên sử dụng thường xuyên trên lớp học để các em có điều kiện phản xạ tốt. 
Ví dụ 1: Khi dạy bài Unit 2 “What’s your name?” Trước khi vào bài mới tôi luôn nhẹ nhàng hỏi các em các câu hỏi đơn giản về bản thân như: What’s your name? How are you today? Các em đều có thể định hình được câu trả lời về tên của mình là “my name’s is + tên”, How are you today? Hỏi hôm nay bạn có khỏe không? Thì các đều trả lời nhanh như I’m Ok, I’m fine, thank you, I’m good.... Một số bạn còn gặp khó khăn thì cô giáo sử dụng ngôn ngữ cơ thể thể hiện tình trạng sức khỏe thì các em hiểu ngay và nói được hoạt động đó một cách tự nhiên. Qua đó, tôi thấy các em khá chủ động, tự tin khi trả lời các câu hỏi đơn giản.
Ví dụ 2: Khi dạy bài Unit 3: This is Tony? Ngoài việc hỏi các học sinh trả lời về các thông tin đơn giản về bản thân, thì tôi rèn nói với các em qua các câu hỏi Yes/ No questions để tạo cho các em sự phản xạ nhanh với dạng câu hỏi này. Khi cô đưa tranh các nhân vật và hỏi: Is this Mary? Hay chỉ vào 1 bạn nào đó thực tế trong lớp? Nếu phải các em sẽ trả lời được luôn “yes, it is”, nếu không sẽ là “No,it isn’t”. Cô giáo khen thưởng động viên các bạn trả lời đúng bằng các sticker đáng yêu, các em lại càng hứng thú và nói tự tin hơn rất nhiều.
2.2. Rèn luyện cách phát âm cho học sinh.
     Trong quá trình giao tiếp bằng tiếng Anh muốn người khác hiểu nội  dung mình nói gì học sinh cần phải phát âm từ và câu một cách rõ ràng. Vì vậy khi giới thiệu ngữ liệu mới, mẫu câu tôi luôn ý thức rằng minh cần phải đọc chuẩn về cả ngữ âm, ngữ điệu có trọng âm để các em bắt chước vì đây là yếu tố cơ bản trong việc dạy nghe-nói. Tất nhiên không thể chuẩn như người bản xứ nói Tiếng Anh nhưng để có một kết quả phát âm chuẩn xác nhất thì tôi cũng thường xuyên nghe băng đĩa của người bản địa. Tôi cũng kiên trì luyện phát âm cho học sinh để tạo cho các em có thói quen phát âm đúng và phải phát âm đúng. Bởi lẽ, các em mới bước đầu học Tiếng Anh nhưng phát âm không đúng sẽ thành thói quen ảnh hưởng không tốt trong quá trình học và giao tiếp sau này.
 Bắt đầu từ đầu năm học tôi đã chú ý luyện tập cho học sinh phát âm các âm và từ đơn giản như:
Ví dụ 1: Ngay trong bài Unit 1: Hello. Lesson 3 (1, 2, 3) tôi chú tâm vào cách phát âm /h/ trong từ Hello và /b/ trong từ bye. Ngoài ra, tôi lấy thêm 1 số ví dụ khác với các từ có chứa các âm này như Hi, . Bên cạnh đó hướng dẫn các em phát âm từ “nice” /nais/và “nine” /nain/ như thế nào, thường các em rất dễ nhầm cách nói hai từ này. Qua đó, tôi thấy các em phát âm đúng hơn và bật được các âm cuối, nói chuẩn được các từ đơn giản.
Ví dụ 2: stand-up /’stænd^p/ , look-at /lukæt/ It’s a pencil. /itsəpensl/ 
It is a desk. /itizədesk/ 
Ví dụ 3: Let’s chant trong phần Lesson 3 Unit 11. This is my family. 
- Đối với hình thức số nhiều cần luyện tập cho học sinh cách phát âm trong việc nhấn mạnh đuôi số nhiều:
+ Phát âm /s/ đứng sau phụ âm vô thanh /t/, /p/, /k/, /s/, /f/, /θ/ 
Ví dụ : cassettes, books, ....
+ Phát âm là /z/ khi đứng sau nguyên âm hoặc phụ âm hữu thanh /b/, /d/, /g/, /v/, /ð/, /m/, /n/, /Ŋ/, /l/, /r/. 
Ví dụ : crayons, tables, markers ..
2.3. Luyện nói qua các trò chơi.
         Tôi luôn nghĩ phải tạo cho học sinh của mình không khí học Tiếng Anh thật sôi nổi, hào hứng vui vẻ giúp các em có một tâm lí thoải mái để nhớ từ trong bài. Trò chơi có thể thực hiện dưới hình thức tập thể, nhóm, cặp hoặc cá nhân. Tuy nhiên, với bất kì hình thức nào tôi cũng khuyến khích tất cả học sinh trong lớp tham gia, theo dõi, nhận xét để các em cùng thực hiện và giúp đỡ nhau cùng tiến bộ. Điều này rất tốt vì phần nào giáo viên đã giúp cho các em “học mà chơi, chơi mà học”, không còn nỗi lo sợ với môn Tiếng Anh nữa. 
          Đây là cách rất hấp dẫn và tạo được hứng thú với học sinh trong các tiết dạy. Nó không những rèn luyện được kĩ năng nói mà còn kiểm tra được trí nhớ, sự nhanh nhẹn và phối hợp ăn ý giữa các thành viên trong nhóm. Đồng thời không khí lớp học sôi nổi, vui vẻ và không nhàm chán.
Ví dụ 1: Trò chơi Challenging
 Khi tôi dạy Unit 4? How old are you?  tôi cho học sinh chơi trò chơi “Challenging”  để các em luyện nói với chủ đề này và ôn lại các số đã học.
+ Cách thức tiến hành
1. Mục đích: Ôn lại các từ theo chủ điểm và rèn luyện kỹ năng nói.
2. Chuẩn bị: Không cần chuẩn bị đồ dùng nào.
3. Cách chơi:
- Giáo viên sẽ chia lớp thành 2 đội rồi đưa ra chủ điểm về số. Hai đội hội ý trong vòng 30 giây và lần lượt thách đấu với đội bạn.
-  Đội nào thách đấu được nhiều số từ hơn thì được quyền nói trước. Nếu nói đủ và đúng số lượng từ đã thách đấu thì ghi sẽ được 1 điểm.
- Nếu nói sai 1 từ hay nói ra 1 từ không thuộc chủ điểm đó hoặc nói không đủ số lần thách đấu thì sẽ chịu thua cuộc và điểm sẽ thuộc về đội kia.
- Cuộc chơi tiếp tục với những chủ đề khác nhau. Cuộc chơi sẽ dừng lại cho đến khi thời gian ấn định đã hết hay giáo viên đã kiểm tra xong chủ điểm các từ cần kiểm tra.
4. Kết thúc trò chơi: tuyên dương đội nào ghi được nhiều điểm nhất
Ví dụ 2:Trò chơi Chinese whisper 
Với trò chơi này tôi đã sử dụng trong phần warm up của Unit 16: Do you have any pets?  Lesson 2, tôi sẽ đưa ra tên các con vật cưng và cấu trúc hỏi về  chủ đề này cho học sinh chơi với mục đích kiểm tra mẫu câu và rèn luyện kỹ năng nghe và nói cho học sinh.
- Giáo viên chuẩn bị một số câu,từ cần kiểm tra; chia lớp thành 2 nhóm. Mỗi nhóm gồm 5 em xếp thành một hàng dọc.
- Giáo viên gọi 2 em đứng đầu mỗi nhóm lên trên bảng và nói thì thầm một câu nào đó vào tai 2 bạn. Sau khi nghe rõ câu nói của giáo viên, 2 học sinh này chạy về nhóm của mình và thì thầm vào tai bạn thứ hai, bạn này sau khi nghe được câu nói của bạn thứ nhất thì lại thì thầm với bạn thứ 3. Và cứ như vậy cho đến bạn cuối hàng.
- Bạn cuối hàng có nhiệm vụ nói to câu mà mình đã nghe được từ các bạn trong đội của mình.
- Nhóm nào nói trước và đúng thì ghi được 1 điểm. Nhóm nào đọc trước nhưng đọc sai thì quyền trả lời dành cho đội còn lại.
- Trò chơi lại tiếp tục với những câu khác cho đến khi hết số câu mà giáo viên cần kiểm tra hoặc hết thời gian mà giáo viên quy định thì trò chơi dừng lại.
- Giáo viên tổng kết điểm và tuyên dương nhóm thắng cuộc. 
2.4. Rèn cho học sinh kỹ năng nói thông qua hoạt động cặp, nhóm.  
        Học theo cặp, nhóm là hình thức học tập có sự hợp tác của nhiều thành viên trong lớp nhằm giải quyết những nhiệm vụ học tập chung. Được tổ chức một cách khoa học, học theo nhóm sẽ phát huy tính tích cực, sáng tạo, năng lực, sở trường, tinh thần và kĩ năng hợp tác của mỗi thành viên trong nhóm. 
        Học theo nhóm dưới sự dẫn dắt của giáo viên là phương pháp học rất tích cực. Học sinh được phân nhóm nhỏ từ 2, 3 đến 5 em cùng thảo luận, giải quyết một vấn đề chung mà giáo viên vừa đưa ra. Kết thúc thảo luận các em trình bày lại bằng tiếng Anh, tùy theo khả năng của các em.Hoạt động này giúp học sinh tự tin hơn khi nói và làm việc cùng bạn.Mặt khác, các em học sinh có thể giúp đỡ nhau cùng tiến bộ.
Ví dụ 1: Sau khi học xong bài Unit 15: Do you have any toys, sách Tiếng Anh lớp 3, giáo viên đưa ra chủ đề và yêu cầu học sinh hoạt động theo nhóm 4 kể tên các từ tiếng Anh chỉ về đồ chơi sau đó yêu cầu các em thực hành nói Tiếng Anh trước lớp. Sau đó các nhóm khác lắng nghe và nhận xét cách thể hiện phần nói của nhóm vừa trình bày. Hoặc học sinh có thể thực hành đọc bài hội thoại theo nhóm 2 sau đó dựa vào bài hội thoại e có thể thay tên đồ chơi và thực hành nói  trước lớp. Giáo viên chỉ là người khuyến khích sự tham gia của học sinh và sửa những thiếu sót của các em. Trong quá trình thực hành giáo viên nên đi dến từng nhóm để quan sát và nhắc nhở những học sinh lười tham gia hoặc chưa tự tin vào hoạt động nhóm, tránh việc chê các em trước nhóm bạn, làm các em xấu hổ và lần sau ngại tham gia.
Ví dụ 2: Sau mỗi chủ đề bài học tôi thường yêu cầu các em thực hiện theo nhóm 4, hoặc 2 thi thuyết trình nói Tiếng Anh về chủ đề mình đã học. Cụ thể ở unit 4: How old are you? Tôi yêu cầu các em vẽ một bức tranh về bạn của mình và giới thiệu tên, tuổi của bạn đó, các em sẽ thực hành nói và sữa chữa lỗi cho nhau, cử ra bạn đại diện thuyết trình trước lớp. Qua đó, tôi thấy các em rất hăng say và hứng thú làm bài, nói trước lớp to, rõ ràng và tự tin. Đó chính là sự thành công của tôi trong mỗi bài học.
       Qua áp dụng một số biện pháp giúp học sinh rèn kĩ năng nói Tiếng Anh  ở khối 3 tháng 4 năm 2021 tôi đã đạt được kết quả nhất định. Dưới đây là kết quả thu được sau quá trình nghiên cứu của tôi: 
Tổng số
Học sinh phát âm chính xác
Học sinh  biết sử dụng ngữ điệu, nói tự tin
Học sinh phát âm chưa chính xác
57
Học sinh
%
Học sinh
%
Học sinh
%
34
60%
18
32%
5
8%
                                           
                                          III. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
1. Kết luận
          Là một giáo viên chuyên ngữ dạy cho nhiều đối tượng khác nhau do vậy có những yêu cầu khác nhau. Nhưng tôi thấy làm việc với trẻ nhỏ rất vui. Lúc nào chúng cũng thích chơi, hát, làm một điều gì đó vì chúng hiểu rất nhanh, lưu giữ được nhiều ngữ liệu kể cả các cấu trúc câu phức tạp. Tuy nhiên việc rèn kỹ năng nói  cho học sinh là một việc vô cùng khó bởi rất nhiều học sinh còn nói theo phương ngữ địa phương . Vì thế tôi luôn tâm niệm một điều là mình  phải tâm huyết với nghề trau dồi tìm ra các phương pháp mới và áp dụng cho phù hợp với mỗi bài học. Tôi không đòi hỏi nhiều mà khi học sinh nói, tôi đều động viên, khen thưởng để khích lệ sự cố gắng của các em. Ngày qua ngày, các em tự tạo cho mình một hành trang, kiến thức tốt nhất để vững vàng hơn trong cuộc sống. Cùng những chủ đề, trí tưởng tượng, kiến thức của mình và bồi dưỡng vun đắp tình yêu với ngôn ngữ thứ hai, với sự hòa nhập giao lưu của một nền văn hóa khác trên thế giới. Đây cũng chính là nền tảng cơ sở vững chắc ban đầu, là hành trang tri thức để các em có thể khám phá và nuôi dưỡng tâm hồn mình bước vào cuộc sống tự tin hơn.
2.  Kiến nghị
 Nhằm cải tiến chất lượng dạy và học môn Tiếng Anh theo phương pháp mới, tôi mạnh dạn đưa ra một số đề nghị sau:
- Với nhà trường:
+ Ban giám hiệu nên tổ chức nhiều chuyên đề để chúng tôi có cơ hội học hỏi các đồng nghiệp.
+ Mở các câu lạc bộ dành cho học sinh năng khiếu, đồng thời tổ chức các cuộc thi, festival Tiếng Anh để bồi dưỡng tình yêu và tạo cơ hội giúp các em giao lưu, học hỏi lẫn nhau. Như vậy các em sẽ tự tin và yêu thích môn Tiếng Anh hơn.
- Với Phòng giáo dục:
+ Tổ chức nhiều chuyên đề để chúng tôi được học tập, nâng cao trình độ, chuyên môn, nghiệp vụ đưa chất lượng dạy và học môn Tiếng Anh ngày càng tiến bộ đáp ứng với sự phát triển và hội nhập của thế giới.
Trên đây là một số biện pháp tôi đã rút ra được trong quá trình giảng dạy sao cho phù hợp với tâm lí học sinh ở địa phương tôi. Mong các đồng chí lãnh đạo, hội đồng chấm sáng kiến kinh nghiệm và các bạn đồng nghiệp góp ý để sáng kiến của tôi được hoàn thiện hơn. 
Tôi xin chân thành cảm ơn!