SKKN Biện pháp Giúp học sinh Lớp 3 ghi nhớ nghĩa của từ vựng Tiếng Anh hiệu quả

Biện pháp “Giúp học sinh lớp 3 ghi nhớ nghĩa của từ vựng Tiếng Anh hiệu quả”.
GV: Nguyễn Thị Hồng Nhung
PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Lý do chọn giải pháp
            Tiếng Anh được sử dụng ở hầu hết mọi lĩnh vực trong cuộc sống và nó được coi là ngôn ngữ quốc tế số một trên thế giới.Ở Việt Nam, tiếng Anh ngày càng chiếm vị trí quan trọng và đang là môn học bắt buộc ở các cấp học.
Trong quá trình học ngoại ngữ, từ vựng có thể xem là phần quan trọng nhất vì nó là phương tiện dùng để diễn đạt ý tưởng đồng thời đó cũng là cầu nối giữa các kĩ năng nghe, nói, đọc và viết.
Tuy nhiên việc học và ghi nhớ nghĩa của từ vựng đối với học sinh tiểu học là không hề đơn giản vì các em dễ nhớ nhưng cũng rất mau quên những kiến thức mình đã học.Vậy làm thế nào để mang lại cho các connhững tiết học từ vựng thú vị, luôn mới mẻ và khắc sâu được nghĩa của từ, từ đó giúp các con sử dụng được vốn từ mình đã học vào giao tiếp?
          Có nhiều cách để thực hiện điều này. Tuy nhiên, đối với tôi,  hiệu quả nhất chính là phải áp dụng linh hoạt các chiến thuật dạy từ vựng lôi cuốn, phù hợp với từng chủ điểm, kết hợp với sử dụng các biện pháp luyện tập, củng cố từ vựng cho học sinh, giúp các condễ hiểu và khắc sâu nghĩa của từ một cách tự nhiên.
Đó chính là lí do tôi chọn Biện pháp“Giúp học sinh lớp 3 ghi nhớ nghĩa của từ vựng Tiếng Anh hiệu quả”.
2. Mục đích của giải pháp
Tôi thực hiện biện pháp này nhằm mục đích để ghi lại những kinh nghiệm của bản thân giúp hs ghi nhớ, khắc sâu được nghĩa của từ, từ đó vận dụng được vốn từ vựng vào trong giao tiếp.
PHẦN II: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I. Thực trạng
1. Những ưu điểm của vấn đề
Với giải pháp tôi đưa ra trong báo cáo, HS ghi nhớ từ ngay sau khi học, khắc sâu được nghĩa và cách sử dụng của từtheo các chủ điểm, các em hứng thú học tập hơn trong môi trường học tập vui vẻ, phát triển kĩ năng nghe nói tương tác một cách tự nhiên.Qua các chủ đề từ vựng các em được học, hình thành và phát triển cho các em các năng lực, phẩm chất cần thiết.
2. Những hạn chế, bất cập, nguyên nhân.
2.1. Những hạn chế, bất cập
          Trước khi chưa thực hiện giải pháp này, tôi thấy không khí lớp học còn trầm, chưa sôi nổi do các hoạt động học tập chưa đủ thu hút, hấp dẫn các em.
Một số HS hay quên từ vựng đã học, khả năng vận dụng từ mới phát triển các kĩ năng nghe nói chưa thành thạo.
Khả năng giao tiếp và hỏi đáp của các em còn hạn chế do vốn từ của các em còn ít ỏi.
2.2. Nguyên nhân
- Do đặc điểm tâm sinh lý của học sinh tiểu học là trẻ rất dễ mất tập trung, mau chán, mau quên, khả năng tự ghi nhớ từ còn hạn chế. 
- Môi trường giao tiếp tiếng Anh ngoài lớp học còn hạn chế, học sinh ít có cơ hội luyện tập thực hành vốn từ vựng mình đã học vào trong thực tế.
II. Biện pháp thực hiện:
1. Tên giải pháp và mục tiêu:
a. Tên giải pháp:Giúp học sinh lớp 3 ghi nhớ nghĩa của từ vựng Tiếng Anh hiệu quả.
b. Mục tiêu: 
- Tạo ra các tiết học từ vựng lôi cuốn, hấp dẫn, hiệu quả đối với học sinh.
-Giúp HS hiểu và ghi nhớ, khắc sâu được nghĩa của từ, vận dụng từ mới vào thực hành tốt các mẫu câu, phát triển các kĩ năng nghe nói và nghe nói tương tác.
2. Cách tiến hành
2.1. Giải pháp 1: Thực hiện tốt các thủ thuật giới thiệu từ mới sinh động, hiệu quả.
Vận dụng đổi mới liên tục các thủ thuật giới thiệu từ mới sinh động, hiệu quả giúp các em tiếp thu và ghi nhớ được từ một cách tích cực, không gây nhàm chán. Sau đây là một số thủ thuật giới thiệu từ mà tôi thường xuyên sử dụng, thay đổi tùy theo từng chủ đề từ vựng mà các con được học.
2.1.1. Dạy từ bằng tranh minh họa (Visual) :
Tranh ảnh minh họa, flashcards hoặc những bức vẽ tay là phương tiện mang lại nhiều hiệu quả trong mỗi giờ day. Với phương tiện này, GV có thể thiết kế nhiều hoạt động khác nhau trong mỗi giờ dạy, gây hứng thú và sự tập trung chú ý của học sinh, từ đó giúp học sinh hiểu nhanh và khắc sâu được nghĩa của từ.Thủ thuật này có thể được áp dụng dạy các từ vựng thuộc tất cả các chủ đề.
Chẳng hạn khi dạy về từ “dog” giáo viên có thể chọn một bức ảnh “con chó”, chiếu ảnh hoặc giơ tranh lên và giới thiệu cho HS “ This is a dog”, và cho hs luyện đọc từ “dog”. Phương pháp này giúp học sinh dễ nhớ từ mới và giúp cho giờ học trở nên sinh động hơn.( ảnh minh họa số 1)
2.1.2. Dạy từ  bằng vật thật (Realia):  
      Phương pháp này đòi hỏi giáo viên phải chuẩn bị trước các đồ vật có trong cuộc sống hàng ngày liên quan đến chủ đề từ vựng mà các con được học.  Giáo viên giơ vật đó lên và yêu cầu cả lớp nói từ tiếng Anh tương đương.Phương pháp này có thể mang lại hứng thú bất ngờ cho học sinh vì các em được luyện tập với các vật có thật trong thực tế.Với phương pháp này các em có thể nhớ từ lâu hơn vì từ luôn được tái hiện trong đầu mỗi khi các em nhìn thấy những đồ vật đó xung quanh mình.Thủ thuật này được sử dụng rất hiệu quả với các từ vựng thuộc chủ đề về các đồ vật trực quan.
Ví dụ: Dạy các từ thuộc chủ đề đồ chơi cho HS lớp 3 ở Unit 15: Do you have any toys? Tôi mang đến lớp các đồ chơi như quả bóng, búp bê, gấu bông, người máy, con quay để dạy cho Hs các từ ball, doll, teddy bear, robot, yo-yo,
(ảnh minh họa số 2,3)
2.1.3. Dạy từ bằng cử chỉ, điệu bộ (Mine):  
Ở phương pháp này giáo viên dùng hành động, cử chỉ nét mặt của mình. Trên cơ sở đó học sinh quan sát và đoán nghĩa của từ mới. Phương pháp này giúp cho tiết học từ vựng trở lên sinh động, hấp dẫn hơn, đồng thời mang lại hiệu quả ghi nhớ từ vựng rất tốt do hoạt động của não trẻ đang được kết hợp với các hoạt động của các bộ phận khác trên cơ thể. Thủ thuật này rất thích hợp để giảng dạy các từ chỉ các hoạt động, trò chơi, thể thao, con vật hay trạng thái cảm xúc.
Ví dụ như ở lớp 3 unit 19: They’re in the park, HS được học các từ chỉ các hoạt động trò chơi, khi dạy từ “skipping”, tôi làm hành động nhảy dây, kết hợp với đọc từ “skipping” và cho HS làm theo.(  video số 1)
2.1.4. Dạy từ bằng định nghĩa, miêu tả (definition/ description):
Học sinh sẽ dựa vào từ đã học và hiểu biết cơ bản để đoán ra nghĩa của từ qua định nghĩa của giáo viên.Thủ thuật này vừa giúp học sinh ghi nhớ được những từ đã học, vừa khắc sâu được những từ mới đang học, đồng thời kích thích trí tò mò và khả năng phán đoán của các em.
Ví dụ: Lớp 3 unit 16: Do you have any pets? Dạy từ “parrot” tôi miêu tả: “This pet can speak.”HS đã biết “speak” là “nói” ở unit 6, vậy con vật mà biết nói, HS sẽ đoán được đó là con vẹt, và tôi dạy từ “parrot”.(ảnh minh họa số 4)
2.1.5 Dạy từ thông qua các từ đồng nghĩa/trái nghĩa (Synonym/ antonym)
Ta sử dụng từ đồng nghĩa hoặc trái nghĩa để làm rõ nghĩa của một từ khi học sinh đã biết nghĩa của một từ trong cặp từ đồng nghĩa, trái nghĩa. Thủ thuật này giúp HS nhớ một từ là nhớ được cả hai.
a. Từ đồng nghĩa (synonyms)
Big – large; Eraser – rubber
b. Từ trái nghĩa (antonyms)
Young – old, new – old, small – big, stand up – sit down, go out – come in, open – close
2.2. Giải pháp 2: Tổ chức các hoạt động luyện tập, vận dụng từ qua các mẫu câu.
Mỗi một chủ đề từ vựng các em học đều được gắn vào một chủ điểm giao tiếp cụ thể. Vì vậy sau khi giới thiệu từ cho HS, tôi sẽ cho các em vận dụng các từ đó vào luyện tập mẫu câu hỏi đáp, từ đó giúp các em ghi nhớ, khắc sâu được nghĩa và cách sử dụng của từ, đồng thời phát triển cho các em năng lực giao tiếp, hợp tác thông qua các hoạt động nhóm, cặp đôi.
Ví dụ như ở lớp 3, unit 10, sau khi HS học xong các từ chỉ hoạt động trò chơi, tôi sẽ cho HS vận dụng hỏi đáp nhau xem bạn đã làm gì vào giờ ra chơi qua hoạt động cặp, nhóm, hoặc hoạt động phỏng vấn các bạn trong lớp. (ảnh minh họa số 5,6)
2.3. Giải pháp 3: Sử dụng hiệu quả các biện pháp củng cố từ vựng đã học.
      Quên từ mới là một căn bệnh phổ biến ở học sinh tiểu học. Một số nhà nghiên cứu cho rằng căn nguyên của việc quên thông tin là do chúng ta không sử dụng thông tin được lưu trong trí nhớ thường xuyên và dần dần chúng biến mất khỏi bộ nhớ. Vì vậy giáo viên cần vận dụng hiểu biết về cách thức lưu giữ thông tin của não bộ giúp HS ghi nhớ từ vựng bằng các biện pháp luyện tập, củng cố từ vựng, từ đó đưa HS vào trong môi trường giao tiếp tiếng Anh để vận dụng các vốn từ mà mình được học. Sau đây là 1 số biện pháp tôi đã thực hiện giúp HS củng cố từ vựng:
2.3.1. Sử dụng các trò chơi ngôn ngữ giúp củng cố từ vựng đã học.
Sử dụng các trò chơi ngôn ngữ trong các giờ học không những làm cho tiết học sôi nổi hơn, giúp các em ghi nhớ, củng cố kiến thức một cách vui vẻ, tích cực, đồng thời rèn cho các em năng lực giao tiếp, hợp tác và các phẩm chất như tương trợ, đoàn kết qua các trò chơi theo nhóm theo đội.( ảnh minh họa số 4)
* Trò chơi word list ( liệt kê từ)
Để kiểm tra vốn từ của các em tôi thường xuyên cho các em chơi trò chơi word list để khuyến khích các em nhơ và kể ra được càng nhiều từ càng tốt lien quan đến các chủ điểm cô đưa ra.
* Trò chơi Matching (Trò chơi ghép nối)
Đây cũng là một họat động rất phổ biến trong tiết dạy từ vựng, HS phải nối từ với tranh tương ứng.
* Trò chơi Slap the board (Trò chơi Đập bảng)
Trò này giúp HS luyện kĩ năng nghe từ kết hợp với nhớ nghĩa của từ qua hoạt động nghe rồi vỗ tay vào từ hoặc tranh tương ứng. (ảnh minh họa số 7)
*Trò chơi Charades / Guessing game  (Trò chơi đố từ)
GV hoặc Hs miêu tả từ bằng hành động, cử chỉ, điệu bộ, không dùng lời nói.Hs dưới lớp đoán từ.
Hoạt động này phù hợp với từ chỉ nghề nghiệp, con vật, các từ chỉ hoạt động
* Trò chơi Kim’s game (Trò chơi Ghi nhớ - Tái hiện)
(Giáo viên có thể dùng tranh ảnh với các chủ đề khác nhau để học sinh chơi.)
- GV cho HS quan sát các bức tranh trong vòng 30 giây.
- Các đội chơi nhớ và nêu lại tên các bức tranh đó bằng Tiếng Anh trong thời gian 1 phút. Đội nào ghi nhớ được nhiều từ hơn sẽ dành chiến thắng.
Trò chơi này kích thích và thử thách trí nhớ của Hs, giúp HS chủ động ghi nhớ từ rất hiệu quả.( ảnh minh họa số 8)
2.3.2. Sử dụng các bài hát, bài thơ, kịch hay các hoạt động TPR để củng cố từ vựng.
Trong lớp học tiếng Anh, từ vựng được ghi nhớ hiệu quả nhất qua các bài hát, bài thơ có nhiều đoạn lặp lại với nhịp điệu vui tươi và giai điệu dễ nhớ. Ví dụ củng cố các từ vựng về các thành viên trong gia đình ở lớp 3 unit 11 qua bài hát “ family fingers”( video số2).Hoặc giáo viên tổ chức cho các em diễn kịch, đóng vai 1 tình huống sử dụng các từ vựng thuộc chủ điểm các em vừa được học.GV cũng có thể sử dụng phương pháp TPR, tức là giáo viên đưa ra những yêu cầu với học sinh về ngôn ngữ và học sinh sẽ trả lời bằng những cử chỉ hình thể. HS được tiếp xúc với ngôn ngữ bằng cả âm thanh, hình ảnh, lẫn vận động khiến cho liên kết não bộ về từ ngữ trở nên mạnh hơn, tạo ấn tượng mạnh và cảm xúc cao, giúp liên kết cảm xúc với từ đã học,  và nhờ đó nhớ lâu hơn.(video số 3)
2.4. Giải pháp 4: Hình thành kĩ năng tự học ở học sinh:
Học sinh mới là đối tượng cần phải học từ mới và giáo viên không thể làm thay các em được.Bởi vậy, muốn giúp HS khắc phục được tình trạng “học trước quên sau”, việc dạy học sinh tự ôn luyện là rất cần thiết. Đặc biệt, với tình hình thực tế do dịch bệnh covid, trong thời gian 2 năm về đây, HS phải học trực tuyến, hoặc học trực tiếp nhưng với lượng thời gian trên lớp ít hơn mọi năm rất nhiều, thì việc hình thành cho HS kĩ năng tự học, tự ôn luyện ở nhà càng trở nên quan trọng. Nhờ sự phát triển của công nghệ thông tin, mạng internet, tôi hướng dẫn các em tự học và ôn luyện từ vựng qua kênh you tube, qua các phần mềm như OLM, sachmem.vn, duolingo, yodo study English. Qua đó các em được luyện tập tiếng Anh với giáo viên bản ngữ, lại có thể mở rộng, phát triển thêm vốn từ vựng của mình ngoài các từ đã được giáo viên cung cấp trên lớp.( ảnh minh họa số 9,10,11,12)
3. Kết quả đạt được
Sau thời gian thực hiện việc áp dụng đề tài, các tiết học trong lớp học của tôi trở nên sôi nổi hơn hẳn, học sinh tích cực tham gia phát biểu xây dựng bài hơn. Vốn từ vựng của các em được tăng lên đáng kể. Học sinh ghi nhớ và vận dụng tốt các từ vựng vào các mẫu câu giao tiếp.Ngoài các vốn từ vựng được giáo viên cung cấp tại lớp, các em còn tự biết làm giàu và củng cố vốn từ vựng của mình qua quá trình tự học ở nhà.
4. Những điều chỉnh bổ sung sau khi thực nghiệm.
III. Những kiến nghị, đề xuất
1. Đối với giáo viên:
- Tích cực bồi dưỡng cả về phương pháp lẫn khả năng sử dụng ngôn ngữ sao cho phù hợp với bộ sách Tiếng Anh Tiểu học mới. Trong đó, nhấn mạnh đến việc sử dụng có hiệu quả biện pháp giảng dạy từ vựng Tiếng Anh vào việc đổi mới công tác dạy và học bộ môn Tiếng Anh.
2.Đối với lãnh đạo nhà trường, Phòng:Duy trì tổ chức sinh hoạt chuyên môn về chuyên đề đổi mới phương pháp dạy học môn Tiếng Anh theo hướng giao tiếp giúp GV học hỏi kinh nghiệm từ đồng nghiệp .
PHẦN III: MINH CHỨNG VỀ HIỆU QUẢ CỦA BIỆN PHÁP
Tôi đã khảo sát bài kiểm tra từ vựng Tiếng Anh ở khối lớp 3 tôi dạy vào cuối năm học 2019-2020,  khi tôi chưa tiến hành áp dụng biện pháp “giúp học sinh lớp 3 ghi nhớ nghĩa của từ vựng tiếng Anh hiệu quả” và cuối năm học 2020-2021, sau khi tôi thực hiện biện pháp, kết quả như sau:
Năm học
Khối3
TSHS
Điểm 9-10
Điểm 7-8
Điểm 5-6
SL
%
SL
%
SL
%
Trước khithực hiện biện pháp
(Năm học 2019 – 2020)
151
45
29,8
60
39,7
46
30,5
Sau khi thực hiện biện pháp
(Năm học 2020 – 2021)
155
81
52,3
58
37,9
16
10,3
(video minh chứng kết quả mà HS đạt được)
Các hình ảnh và video minh họa:
2.1. Giải pháp 1: Thực hiện tốt các thủ thuật giới thiệu từ mới sinh động, hiệu quả:
(ảnh số 1)
2.1.1 Dạy từ bằng tranh minh họa.
(ảnh số 2)
(ảnh số 3)
2.1.2 Dạy từ bằng vật thật.
(video số 1)
2.1.3 Dạy từ bằng cử chỉ, điệu bộ.
(ảnh số 4)
2.1.4. Dạy từ bằng định nghĩa, miêu tả.
2.2. Giải pháp 2: Tổ chức các hoạt động luyện tập, vận dụng từ qua các mẫu câu.
(ảnh số 5)
(ảnh số 6)
Các em luyện hỏi đáp theo cặp đôi, nhóm, sử dụng các từ vừa học.
2.3. Giải pháp 3: Sử dụng hiệu quả các biện pháp củng cố từ vựng đã học.
(ảnh số 7): Slap the board.
(ảnh số 8): Trò Kim’s Game
2.3.1 Sử dụng các trò chơi ngôn ngữ để củng cố từ vựng.
(video 2)
(video 3)
2.3.2. Sử dụng các bài hát, bài thơ, kịch hay các hoạt động TPR để củng cố từ vựng.
2.4. Giải pháp 4: Hình thành kĩ năng tự học ở học sinh.
(ảnh số 9)
Các em tự học từ vựng qua các phần mềm
(ảnh số 10)
Học từ vựng trên kênh you tube.
(ảnh số 11)
Học từ vựng trên trang OLM
(ảnh số 12)
Học từ vựng với phần mềm yodo study English.