Sáng kiến kinh nghiệm Nâng cao hiệu quả dạy từ vựng Tiếng Anh bằng cách chèn hình ảnh và âm thanh

 Nắm bắt được những yếu tố đó, nền giáo dục đã và đang áp dụng những phương pháp dạy học tích cực thay cho những phương pháp truyền thống như trước đây. Trong quá trình dạy từ vựng tùy vào mỗi chủ đề, chủ điểm mỗi giáo viên linh động áp dụng các phương pháp phù hợp giúp học sinh nhận biết từ, ghi nhớ từ và phát âm chuẩn là một vấn đề quan trọng, mang tính nền tảng hỗ trợ cho các kĩ năng nghe, nói, đọc, viết.
II. CƠ SỞ THỰC TIỄN:
- Thực tế đối với học sinh ở vùng nông thôn môn Tiếng Anh vẫn là một môn học khá khó đối với nhiều học sinh, các em chỉ được học 4 tiết/tuần ở trường ngoài ra không có cơ hội, phương tiện cũng như môi trường để rèn luyện và giao tiếp thêm. Bên cạnh một số em học tập nghiêm túc, vẫn còn không ít học sinh chưa khắc sâu được từ vựng vào trong trí nhớ, không tập đọc, tập viết thường xuyên, không thuộc nghĩa hai chiều. Một số học sinh nhận biết được từ vựng nhưng không nhớ cách phát âm từ đó. Dẫn tới các em rất ngại trong giao tiếp và vì thế các kĩ
 năng còn hạn chế.
 - Qua dự giờ đồng nghiệp và thực tế bản thân tôi cũng nhận thấy trong quá trình giảng dạy nhiều giáo viên chưa linh hoạt áp dụng các phương pháp dạy từ mới vào giảng dạy, chưa sáng tạo các hoạt động phù hợp với sở thích của các em. Học sinh đang ngại giao tiếp, chưa có thói quen sử dụng tiếng Anh trong lớp học, vốn từ vựng ít và khả năng phát âm hạn chế. Vì vậy trong năm học tôi đã nghiên cứu tài liệu, học hỏi từ các giáo viên có nhiều kinh nghiệm trong dạy tiếng Anh cho trẻ em để khắc phục những tồn tại nêu trên.
- Sau đây là bảng khảo sát khả năng ghi nhớ từ vựng của học sinh qua hình ảnh, âm thanh và khả năng phát âm chuẩn của một số lớp đầu năm, kết quả cụ thể như sau:
Lớp
Tổng số
Khả năng ghi nhớ từ qua hình ảnh
Khả năng ghi nhớ từ qua âm thanh
Khả năng phát âm chuẩn
SL
TL
SL
TL
SL
TL
3A
34
10
29,4
8
23,5
13
38,2
4A
24
12
50
11
45,8
11
45,8
4B
26
12
46,2
11
42,3
12
46,2
III. GIẢI PHÁP THỰC HIỆN:
Làm thế nào để các em không nhớ từ một cách máy móc, vốn từ vựng của các em phong phú? Làm thế nào để các em phát âm chuẩn? Làm thế nào để tất cả học sinh đều muốn tham gia vào tiết học một cách hào hứng? Qua quá trình giảng dạy tùy vào lượng từ vựng trong mỗi bài học, mỗi chủ đề, chủ điểm bên cạnh sử dụng các biện pháp dạy từ vựng như: vật thật; tranh ảnh; video, cử chỉ, điệu bộ; ví dụ, ngữ cảnh; giải thích, từ đồng nghĩa, trái nghĩa; dịch nghĩa. Tôi đã tìm hiểu, nghiên cứu, ứng dụng CNTT, các phần mềm hỗ trợ và đã xây dựng biện pháp “chèn hình ảnh và âm thanh vào dạy từ vựng”.
Phương pháp này có nghĩa là khi mình nhấn vào bất kì hình ảnh hoặc từ nào thì sẽ phát ra âm thanh liên quan đến hình ảnh hoặc từ đó. Đây là cách dạy trực quan và sinh động, học sinh kết hợp giữa nghe và nhìn giúp ghi nhớ từ vựng tốt hơn, phát âm chính xác hơn, tiết học hấp dẫn hơn.
	Dù áp dụng phương pháp nào thì trong phần dạy từ vựng trước hết giáo viên dạy phải đảm bảo các bước dạy từ vựng và các kĩ thuật làm rõ nghĩa của từ cụ thể như sau:
*Các bước dạy từ:
 Bước giới thiệu bài, giới thiệu chủ đề: đây là bước khá quan trọng trong
việc dạy từ vựng. Bước này sẽ quyết định sự thành công của tiết học, nó sẽ gợi
mở cho học sinh liên tưởng đến những từ sắp học qua chủ điểm vừa mới được
giới thiệu. Điều quan trọng nhất trong giới thiệu từ mới là phải thực hiện theo trình tự: nghe, nói, đọc, viết. Đừng bao giờ bắt đầu từ hoạt động nào khác “nghe”. Hãy nhớ lại quá trình học tiếng mẹ đẻ của chúng ta, bao giờ cũng bắt đầu bằng nghe, bắt chước phát âm rồi mới tới những hoạt động khác. Hãy giúp cho học sinh có một thói quen học từ mới một cách tốt nhất:
- Bước 1: “nghe”, cho học sinh nghe từ mới bằng cách đọc mẫu hoặc dùng các phần mềm hỗ trợ phiên âm là tốt nhất.
- Bước 2: “nói”, sau khi học sinh đã nghe được ba lần bạn mới yêu cầu học sinh nhắc lại. Khi cho học sinh nhắc lại, cần chú ý cho cả lớp nhắc lại trước, sau đó mới gọi cá nhân để kiểm tra và sửa lỗi ngay lập tức cho các em.
- Bước 3: “đọc”, viết từ đó lên bảng và cho học sinh nhìn vào đó để đọc. Cho học sinh đọc cả lớp, rồi đọc cá nhân và sửa lỗi cho học sinh.
- Bước 4: “viết”, sau khi học sinh đã đọc từ đó một cách chính xác rồi bạn mới yêu cầu học sinh viết từ đó vào vở.
- Bước 5: Xác định xem học sinh có hiểu nghĩa của từ không.
- Bước 6: Đánh trọng âm từ: phát âm lại từ và yêu cầu học sinh nhận diện âm tiết có trọng âm và đánh dấu.
- Bước 7: cho câu mẫu và yêu cầu học sinh xác định từ loại của từ mới học.
* Các thủ thuật làm rõ nghĩa của từ:
- Dùng trực quan: đồ vật thật trên lớp, tranh ảnh, hình vẽ phác hoạ, hình cắt dán từ tạp chí, cử chỉ điệu bộ v.v. Có tác dụng mạnh mẽ đến hứng thú học tập của học sinh và giúp học sinh ghi nhớ nhanh hơn, lâu hơn.
- Dùng vật thật để dạy về chủ đề đồ dùng học tập (School things), trang phục (clothes)...
- Dùng tranh ảnh và vật thật để giới thiệu chủ đề thức ăn, thức uống (food and drink), trái cây (fruit), rau củ quả (vegetables)
- Dùng hình ảnh để dạy về chủ đề loài vật: động vật hoang dã (wild animals), vật nuôi (farm animals), thú cưng (pets), động vật biển (sea animals)
- Phác họa những hình ảnh đơn giản để dạy hình (shapes), số đếm (numbers),
- Dùng bảng màu để dạy về màu sắc (colour)
- Dùng lịch để dạy các thứ trong tuần (days in a week), các tháng trong năm (months of the year)
Học từ vựng bằng tiếng Anh thông qua hình ảnh không có nghĩa được bỏ qua phần phát âm mà trái ngược lại nó là một phần rất quan trọng trong quá trình học của học sinh. Nếu không phát âm được đúng từ vựng đó, sẽ không thể nghe hiểu và nói tiếng anh tốt được. Vì vậy ngoài những phương pháp trên, tôi đã nghiên cứu và xây dựng phương pháp “Chèn hình ảnh và âm thanh khi dạy từ vựng” nhằm làm phong phú hơn cho phương pháp, thủ thuật dạy từ vựng và đã mang lại những kết quả rất khả quan. Sau đây là cách để tạo ra các slide dạy từ vựng trên power point có kết hợp âm thanh và hình ảnh:
1. Các bước soạn slide trên power point:
- Với bất kì bài giảng nào thì trước khi soạn bài chúng ta nên chuẩn bị một file tư liệu bao gồm hình ảnh và âm thanh liên quan đến nội dung bài học. (Để tạo ra được kho hình ảnh chúng ta có thể down load từ nhiều nguồn như: sách mềm, google, youtube... ; để tạo âm thanh cho mỗi từ vựng ta sử dụng phần mềm google translate và để tải âm thanh lên slide ta chuyển âm thanh có định dạng đuôi WAV). Sau đây là file hình ảnh và âm thanh về chủ đề đồ dùng học tập:
- Để chèn tranh và hình ảnh chúng ta thực hiện như sau:
+ Insert => Pictures => chọn tranh từ file.
(Mục tiêu của giáo viên là mỗi khi nhấn vào hình ảnh đó sẻ phát ra âm thanh, thực hiện như sau:
+ Nhấn chuột trái vào hình ảnh, nhìn lên thanh công cụ chọn Animations, bấm chọn hiệu ứng, chọn hiệu ứng màu vàng (để ghi nhớ nhất chọn màu vàng đầu tiên).
- Để điều chỉnh hiệu ứng, tạo âm thanh cho từ đó ta làm như sau:
+ Animations => Animation pane => bấm chuột phải vào ô hiệu ứng kéo xuống => effect options => no sound => other sound => chọn âm thanh phù hợp từ file => Ok.
- Để âm thanh phát ra nhiều lần (giúp hs nghe, nhắc lại nhiều lần), thực hiện như sau:
+ Animation pane => bấm chuột phải vào ô hiệu ứng kéo xuống => Timing => triggers => start effect on click of => picture (chọn đúng picture) => OK.
- Để học sinh biết được mặt chữ của hình ảnh đó (spelling của từ), thực hiện như sau:
+ Insert => text box => viết từ vào đó.
- Muốn text box (phần từ) phát ra tiếng, thực hiện như sau:
+ Bấm vào hiệu ứng của text box => effect options => other sound => chọn âm thanh phù hợp từ file => Ok.
- Để tạo ra các slide tiếp theo không cần thực hiện qua các bước như trên nữa, ta copy slide đó thành nhiều slide khác giữ nguyên hiệu ứng của nó, thay đổi hình ảnh, âm thanh và từ cho phù hợp.
- Để tạo ra âm thanh cho từ cần dạy, ta sử dụng phần mềm “Google translate”
+ google => google translate => gõ từ vào => bấm chuột phải => Inspect/Kiểm tra => Net work => Media => Name => bấm chuột phải vào file vừa
dịch => Open in new tab => save audio.
- Ví dụ dạy từ “Sunday”:
Ta mở Google, click vào thẻ Dịch. Chọn dịch Tiếng Anh sang Tiếng Việt. Ta gõ từ “Sunday” vào ô trống sau đó click vào biểu tượng cái loa ở góc phải phía dưới để nghe thử. Khi nghe thử, biểu tượng của phần mềm IDM xuất hiện, ta click vào “Download/Save audio” để tải file âm thanh về và thực hiện chèn âm thanh như hướng dẫn ở trên.
- Âm thanh tải xuống đang định dạng đuôi MP3, phải chuyển âm thanh đó có định dạng đuôi WAV, Chúng ta tải phần mềm chuyển đổi âm thanh tại:
Đây là hình ảnh các slide sau khi giáo viên đã soạn hoàn chỉnh:
2. Dạy từ vựng bằng hình thức khác có kết hợp âm thanh và hình ảnh:
* Phương pháp dạy từ vựng kết hợp hình ảnh và âm thanh ngoài hình thức soạn trên slide chúng ta có thể dạy học sinh bằng các hình thức khác sau:
- Dạy từ, ôn luyện từ vựng thông qua các bài hát;
- Dạy từ, ôn luyện từ qua phim hoạt hình;
- Học sinh ôn luyện từ qua nghe, đọc truyện tranh bằng tiếng anh có kết hợp âm thanh.
Trẻ em là đối tượng có phản ứng tự nhiên với âm thanh chính vì thế việc dạy tiếng Anh trẻ em bằng các bài hát, bộ phim, câu chuyện trên Youtube sẽ khiến các em cảm thấy thú vị và hào hứng hơn. Trong mỗi bài hát, bộ phim, câu chuyện thường kèm theo những hình ảnh ngộ nghĩnh và các từ vựng vì thế sẽ hấp dẫn các em và giúp các em nhận ra từ, ghi nhớ từ dễ dàng hơn. Sự kết hợp giữa hình ảnh và âm thanh một cách bài bản sẽ giúp bộ não của các em hoạt động hiệu quả trong việc ghi nhớ thông tin tốt hơn.	 
IV. KẾT QUẢ SAU KHI ÁP DỤNG PHƯƠNG PHÁP:          
- Có rất nhiều phương pháp, thủ thuật áp dụng vào dạy từ mới nhưng với phương pháp chèn âm thanh và hình ảnh đã hỗ trợ rất nhiều cho giáo viên và học sinh: 
+ Ứng dụng CNTT giúp giáo viên không mất nhiều thời gian chuẩn bị đồ dùng dạy học; hình ảnh sinh động giáo viên không phải giải thích nghĩa của từ.
+ Cách phát âm được đánh giá là nền tảng của việc sử dụng từ trong giao tiếp, vì vậy bên cạnh việc thuộc từ mới; nhớ được nghĩa; cách phát âm chuẩn, chính xác rất quan trọng. Và phương pháp này đã giúp học sinh thực hiện đồng thời cả hai yêu cầu đó. 
- Sau mỗi tiết học, bài học tôi đã kiểm tra kết quả ghi nhớ từ vựng của học sinh bằng nhiều hình thức khác nhau như:
+ Cho hình ảnh học sinh đoán từ
+ Đọc chính tả trò viết từ;
+ Vẽ bản đồ tư duy theo chủ đề, chủ điểm (sau mỗi bài học, tiết ôn tập);
+ Tổ chức các trò chơi để đoán từ, ghi nhớ từ: Kim’s game, back to the board, slap the board, pelmanism...và thấy:
- Việc áp dụng phương pháp chèn âm thanh và hình ảnh khi dạy từ mới đã
giúp học sinh của tôi cảm thấy việc ghi nhớ từ vựng hết sức nhẹ nhàng và thú vị,
kĩ năng phát âm được cải thiện, giúp học sinh tự tin hơn khi giao tiếp và từ đó các kĩ năng nghe – nói – đọc – viết ngày càng tốt hơn. 
- Sau khi áp dụng phương pháp này tôi thấy học sinh đã yêu thích môn học này hơn, kể cả những học sinh yếu, các em không còn cảm thấy sợ hãi hay chán nản mỗi khi đến giờ Tiếng Anh mà ngược lại các em còn rất hào hứng tham gia vào giờ học, hào hứng mỗi khi gv kiểm tra từ vựng. 
- Và cuối học kì I, tôi khảo sát lại khả năng ghi nhớ từ vựng và phát âm của học sinh đã thấy được sự tiến bộ rõ rệt, cụ thể:
Lớp
Tổng số
Khả năng ghi nhớ từ qua hình ảnh
Khả năng ghi nhớ từ qua âm thanh
Khả năng phát âm chuẩn
SL
TL
SL
TL
SL
TL
3A
34
25
73,5
25
73,5
24
70,6
4A
24
18
75,0
17
70,8
18
75,0
4B
26
20
76,9
19
73,1
19
73,1

C. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ:
 I. KẾT LUẬN:
- Cách phát âm được đánh giá là nền tảng của việc sử dụng từ trong giao tiếp, vì vậy bên cạnh việc thuộc từ mới, nhớ được nghĩa thì cách phát âm từ vựng thật chuẩn, chính xác đóng vai trò quan trọng. Sự kết hợp giữa hình ảnh và âm thanh một cách bài bản sẽ giúp bộ não của các em hoạt động hiệu quả trong việc ghi nhớ thông tin tốt hơn. Chính vì thế “Chèn hình ảnh và âm thanh vào dạy từ vựng” là một phương pháp thiết thực góp phần thúc đẩy học sinh ham thích học tập bộ môn, ghi nhớ từ vựng dễ dàng hơn, phát âm chuẩn, kĩ năng giao tiếp được cải thiện và chất lượng học tập ngày càng được nâng cao. 
- Phương pháp này không chỉ áp dụng vào dạy từ vựng mà còn có thể áp dụng vào dạy mẫu câu, hỗ trợ giáo viên khi tổ chức trò chơi... Ngoài ra nó có thể áp dụng rộng rãi với tất cả các khối lớp, các đối tượng học sinh. Hơn thế, nó còn giúp giáo viên không ngừng học tập, tìm tòi, nghiên cứu đặc biệt là tích cực ứng dụng công nghệ thông tin, áp dụng các phần mềm trong soạn giảng. 
- Tóm lại, học từ vựng Tiếng Anh vô cùng quan trọng, nó giống như hạt giống để trồng lên một cái cây vững chắc về ngữ pháp, là cầu nối để phát triển 4 kĩ năng nghe – nói – đọc – viết. Học sinh tiểu học đang ở trong giai đoạn hình thành ngôn ngữ nên việc kết hợp âm thanh với hình ảnh đã giúp kích thích não bộ của các em phát triển hơn. Vì vậy kiến thức, phương pháp giáo viên đưa ra phải chính xác, khoa học, hợp lý. Từ những điều đó thôi thúc bản thân tôi càng phải hoàn thiện mình hơn cả về kiến thức chuyên môn lẫn phương pháp dạy học. 
II. KIẾN NGHỊ, ĐỀ XUẤT:
Bằng nhiều cố gắng và nỗ lực, tôi luôn phấn đấu và tìm ra cách dạy mới để lôi cuốn học sinh ngày càng thêm yêu thích môn tiếng Anh, học tốt môn tiếng Anh. Để thực hiện tốt mục đích trên tôi xin kiến nghị:
* Đối với giáo viên:
- Tích cực học tập để nâng cao trình độ công nghệ thông tin và tích cực ứng dụng CNTT trong soạn giảng;
- Sử dụng linh hoạt phương pháp trong giảng dạy, tạo bài giảng lôi cuốn, hấp dẫn học sinh; thường xuyên tổ chức trò chơi kết hợp kiểm tra từ;
- Với phần dạy từ vựng, giáo viên phải lựa chọn từ, số lượng từ phù hợp với
nội dung bài học. Sau mỗi bài học, tiết ôn tập giáo viên nên để học sinh hệ thống
lại từ vựng theo chủ đề, chủ điểm. 
* Đối với nhà trường:
- Tạo điều kiện hơn nữa về cơ sở vật chất, phương tiện dạy học để đáp ứng với nhu cầu dạy học hiện nay;
* Đối với phòng giáo dục:
- Tổ chức nhiều hơn các buổi chuyên đề về phương pháp giảng dạy Tiếng Anh, các buổi thao giảng để các giáo viên trao đổi, học hỏi kinh nghiệm dạy học.
- Tạo điều kiện thuận lợi để giáo viên được tham gia bồi dưỡng về công nghệ thông tin, cách thức khai thác các phần mềm và các trang website phục vụ dạy và học tiếng Anh trên mạng.
	Phương pháp này được áp dụng trong thực tế soạn giảng của bản thân tôi trong thời gian qua; dựa trên sự tìm tòi, vận dụng, ứng dụng CNTT, các phần mềm và đã đạt được kết quả khá tốt nhưng không thể tránh khỏi thiếu sót. Tôi rất mong nhận được nhiều ý kiến đóng góp xây dựng của quý thầy cô cùng bạn bè đồng nghiệp để phương pháp tôi đưa ra được hoàn chỉnh hơn nhằm bổ sung vào phương pháp giảng dạy tiếng Anh để chất lượng ngày càng cao hơn.
 Tôi xin chân thành cảm ơn!
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Hoàng Văn Vân (tổng chủ biên), Nguyễn Quốc Tuấn (chủ biên), “Tiếng Anh 3,4,5 - sách giáo viên” NXB Giáo Dục, 2017
2. Sachmem.vn 
3. Jayne Moon, “ Children Learning English”, NXB Macmillan Education, 2005
4. Mary Slattery & Jane Willis, Nguyễn Quốc Hùng, “Tiếng Anh dành cho Giáo viên Tiểu học”, NXB Văn Hóa- Văn Nghệ, 2012
5. Phần mềm Google translate
6. Phần mềm chuyển đổi nhạc