Sáng kiến kinh nghiệm Biện pháp dạy ngữ âm cho học sinh Tiểu học

iệu quả các đề án Ngoại ngữ, giáo viên được tập huấn liên tục về phương pháp dạy học Tiếng Anh nói chung, kĩ thuật dạy ngữ âm Tiếng Anh nói riêng.
- Nhà trường là cấp thực hiện cuối cùng và thực tế nhằm tạo điều kiện tốt nhất cho học sinh có cơ hội học tập, thực hành, lĩnh hội kiến thức ngôn ngữ Tiếng Anh.
2.Nội dung, giải pháp và cách thức thực hiện
2. 1. Dạy kĩ năng phát âm 
	Dạy tiếng Anh ngày nay đã có sự thay đổi, khác xưa rất nhiều. Nếu như trước đây giáo viên chỉ chú trọng dạy ngữ pháp cho học sinh thì ngày nay chúng ta tập trung dạy tiếng Anh giao tiếp cho các em. Thực tế trong xã hội hiện nay đang xảy ra tình trạng học sinh học tiếng Anh nhiều năm mà vẫn không thể nói chuyện được với người nước ngoài, nếu có thể nói được thì xảy ra tình trạng nói mà người ta không hiểu mình nói gì, và ngược lại khi người ta nói mình cũng không thể nghe hiểu. Vậy nguyên nhân bắt nguồn từ đâu? Theo tôi, rất dễ nhận thấy học sinh của chúng ta kém về kĩ năng phát âm. Muốn học sinh học tốt tiếng Anh giao tiếp trước hết phải dạy các em kĩ năng phát âm từ khi các em còn là những học sinh tiểu học. Học sinh tiểu học, đối tượng chưa bao giờ tiếp xúc với tiếng Anh, chưa biết tiếng Anh là gì, chính lại là những đối tượng dễ học, dễ tiếp thu nhất bởi các em có thể bắt trước người lớn rất giỏi. Chính vì vậy, bản thân các giáo viên tiếng Anh chúng ta phải cung cấp cho các em hệ thống ngữ âm chính xác nhất thông qua dạy âm trong các từ đơn lẻ (letter sound), các âm cuối của từ (ending sound), dạy trọng âm của từ (word stress), dạy ngữ điệu của câu (intonation), và dạy học sinh cách nối âm giữa các từ trong câu (sound linking). Giáo viên chúng ta nên tận dụng đặc điểm thích và dễ bắt trước của học sinh tiểu học để giúp các em học kĩ năng phát âm một cách hiệu quả nhất. Sách giáo khoa tiếng Anh của Bộ giáo dục và đào tạo trong những năm gần đây được biên soạn cho học sinh tiểu học đã có sự chú trọng đến dạy kĩ năng phát âm cho các em. Tôi có thể đưa ra những ví dụ cụ thể như sau:
2.1.1.Âm của chữ cái trong các từ (letter sound)
Trong các Unit của sách Tiếng Anh 3, các Lesson 3 phần 1.Listen and repeat là phần dạy học sinh đọc các âm trong các từ, đọc từ trong cả câu.
Ví dụ: 1. Listen and repeat (P. 50)
 	g 	gym 	The gym is old.
	l	look 	Look at the school.
+ giáo viên bật phần ghi âm có sẵn, yêu cầu học sinh nghe, phát hiện chính xác các chữ cái in đậm, nghiêng được đọc là âm gì (trong sách giáo khoa các chữ cái in đậm, nghiêng được in màu đỏ)
+ Sau khi nghe xong, học sinh đưa ra câu trả lời của mình
 	+ giáo viên bật phần ghi âm lần 2, cùng học sinh kiểm tra lại, nhận xét và đưa ra đáp án đúng. Chữ g trong từ gym được đọc là âm / ʤ /-phát thành âm jơ của tiếng Việt (uốn lưỡi) , chữ l trong từ look được đọc là âm / l / - đọc như chữ L của tiếng Việt
	+ giáo viên bật phần ghi âm lần 3, yêu cầu học sinh nghe và nhắc lại các âm, các từ, và các câu có chứa từ, âm đó. (giáo viên cho học sinh đọc đồng thanh, sau đó theo nhóm và cá nhân đọc)
	+ giáo viên yêu cầu các em lấy ví dụ các từ khác cũng chứa 2 âm vừa được học, có thể đưa ra thành trò chơi 2 đội xem đội nào tìm được nhiều từ hơn, như vậy học sinh sẽ thích thú và nhớ âm trong từ lâu hơn.
Âm cuối của từ (ending sound)
Âm cuối của các từ trong tiếng Anh học sinh rất hay quên không đọc, điều này dẫn đến hậu quả nghiêm trọng trong giao tiếp, dễ dẫn đến sự nhầm lẫn giữa các từ có âm đầu giống nhau mà âm cuối khác nhau, người nghe và người nói sẽ hiểu nhầm ý nhau. Chính vì thế trong quá trình dạy từ mới giáo viên cần nhấn mạnh kĩ hơn nữa các âm cuối để học sinh phát âm đúng và ghi nhớ. 
Ví dụ: Trong sách Tiếng Anh 3 có các từ âm đầu đọc giống nhau nhưng âm cuối đọc khác nhau. giáo viên khi dạy các từ này cần hướng dẫn học sinh đọc chính xác âm cuối để các em không bị nhầm lẫn giữa các từ khi nói cũng như khi nghe. 3 âm đầu đều là / baɪ /, nhưng từ bike có âm cuối là / k / , từ bite có âm cuối là / t /, từ buy lại không có âm cuối bật hơi. 
+ bike (cái xe đạp) / baɪk /
+ bite (cắn) / baɪt /
+ buy (mua) / baɪ /
Trọng âm của từ (word stress)
	Đối với học sinh tiểu học, khi dạy trọng âm của từ chúng ta phải giải thích rõ cho các em hiểu là trong tiếng Anh những từ có 2 âm tiết trở nên sẽ luôn luôn có trọng âm và trọng âm ở âm nào chúng ta đọc nhấn mạnh vào âm đó.
Các em học sinh tiểu học sẽ không thể tự nhận biết được trọng âm của từ.Vì thế, giáo viên chúng ta phải đọc mẫu nhiều lần cho các em, để các em nhận ra rằng âm nào được đọc nhấn mạnh, từ đó các em nhận ra trọng âm của từ rơi vào âm thứ mấy.
Điều này chắc chắn sẽ hơi khó so với nhận thức của học sinh lớp 3, nhưng giáo viên tiếng Anh chúng ta vẫn phải cố gắng làm, được dạy nhiều lần ít nhiều học sinh cũng sẽ quen và không bị bỡ ngỡ khi học lên những lớp trên. 
Kèm theo đó, giáo viên chúng ta cũng nên cung cấp cho học sinh lớp 3 một vài quy tắc đơn giản xác định trọng âm của các từ trong tiếng Anh như sau:
- Hầu hết danh từ, tính từ có 2 âm tiết trọng âm rơi vào âm tiết thứ nhất.
Ví dụ: Danh từ: table, pencil (Tiếng Anh 3, Unit 9)
Tính từ: happy (Tiếng Anh 3, Unit 5)
- Hầu hết động từ có 2 âm tiết thì trọng âm rơi vào âm tiết thứ hai.
Ví dụ: repeat (Tiếng Anh 3)
 complete (Tiếng Anh 3)
- Đa số danh từ ghép có trọng âm rơi vào âm tiết đầu.
Ví dụ: bedroom, blackboard (Tiếng Anh 3, unit 12)
Trên đấy chỉ là một vài quy tắc đơn giản có thể giúp ích cho các em học sinh lớp 3 nhận biết trọng âm của từ, với các cấp độ cao hơn nữa giáo viên chúng ta sẽ lại cung cấp thêm nhũng quy tắc dài và phức tạp hơn, nhưng theo tôi đây là những quy tắc thích hợp để dạy cho học sinh lớp 3. Tôi cũng như những giáo viên tiếng Anh tiểu học khác, đều muốn cải thiện kĩ năng phát âm cho học sinh tiểu học đặc biệt là học sinh dân tộc thiểu số nơi tôi đang giảng dạy. Vậy theo tôi chúng ta nên bắt đầu từ các quy tắc nhỏ này, nó sẽ giúp ích rất nhiều cho chúng ta trong quá trình dạy kĩ năng nói tiếng anh ở trường tiểu học. 
Nối âm (sound linking)
Học sinh tiểu học của chúng ta những năm trước đây hầu như không thể nghe các đoạn đối thoại mẫu do người nước ngoài nói. Nguyên nhân vì các em không được giáo viên chúng ta dạy thủ thuật nối âm giữa các từ trong câu. Tất nhiên, kĩ năng nghe đã không tốt thì học sinh cũng không thể nói trôi chảy được. Chính vì vậy trong sáng kiến kinh nghiệm này tôi muốn nhấn mạnh rằng, hiểu và dạy học sinh tiểu học quy tắc nối âm rất quan trọng đối với mỗi giáo viên tiếng Anh chúng ta. Điều đó được thể hiện rõ nét trong các sách tiếng Anh 3 mà chúng ta đang sử dụng dạy học sinh tiểu học.
Ví dụ: There is a book on the table. (Tiếng Anh 3, unit 14)
/ ðeə iz ə buk ɔn ðə teibl / - phiên âm từng từ trong câu khi chưa đọc nối âm.
/ ðe ri zə bu kɔn ðə teibl / - đã được phiên âm theo quy tắc nối âm. 
Ngữ điệu của câu.
	Học sinh tiểu học của chúng ta rất thông minh. Các em hiểu và bắt trước rất nhanh, vì thế tôi không gặp nhiều khó khăn khi dạy phần ngữ điệu của câu. 
- Với câu khẳng định, phủ định chúng ta sẽ dạy các em nói xuống giọng ở cuối câu.
- Với câu hỏi, chia làm 2 loại:
+ Câu hỏi có từ để hỏi (Wh-question): nói xuống giọng cuối câu hỏi.
Ví dụ: What do you do at break time? (Tiếng Anh 3 – Unit 10)
+Câu hỏi lựa chọn có hoặc không (Yes / No question) : nói lên giọng cuối câu hỏi.
Ví dụ: Is that your school bag? (Tiếng Anh 3 – Unit 9)
 Are they your friends? (Tiếng Anh 3 – Unit 5)
Dạy kĩ năng phát âm là một trong những nhiệm vụ quan trọng mà giáo viên tiếng Anh chúng ta phải làm được. Nó là căn bản đầu tiên giúp học sinh tiểu học có thể tự mình nghe hiểu những cuộc hội thoại của người nước ngoài, bỏ đi sự tự ti vốn có rằng các em chỉ nghe được hoặc chỉ nói được. Học sinh tiểu học của chúng ta có thể tự tin nói tiếng Anh cả trong lớp học cũng như trong cuộc sống.
2. 2. Luyện tập kĩ năng phát âm 
2.2.1. Minimal pairs 
Trong giảng dạy Tiếng Anh cũng có thể không cần dạy âm riêng biệt, học sinh có thể ghi nhớ cách phát âm qua nghe CD, nghe giáo viên nói, đọc, qua các phần luyện tập từ, câu. Tuy nhiên, cũng có một số âm đặc biệt mà khiến học sinh hay mắc lỗi, hay nhầm khi phát âm. Chính vì vậy Minimal pairs là cách luyện tập phát âm hữu hiệu cho học sinh. 
- Giáo viên đọc một cặp từ không theo thứ tự, yâu cầu học sinh nói thứ tự của mỗi từ trong cặp từ đó.
Ví dụ: 1. sheep
 2. ship
T: ship – S: two
T: sheep – S: one
- Giáo viên đọc các từ khác nhau có phát âm khác nhau yêu cầu học sinh nói số ứng với từ có âm đó.
Ví dụ: 1. /i/
 2. /e/
T: seven – S: two
T: win – S: one
2.2.2. Missing word
- Giáo viên nói câu ngắn hoặc các cụm từ ngắn mà có bỏ trống một từ. Học sinh đoán từ mà có âm giáo viên muốn cho học sinh luyện.
Ví dụ: luyện tập âm /ai/
T: It’s ____ to see you. – S: nice
T: This is __ blue book. – S: my
T: She is ____ years old. – S: nine
T: I have a ____. – S: kite
2.2.3. Odd one out
- Giáo viên đặt hai từ có cách phát âm giống nhau và một từ có cách phát âm gần giống vào một hàng. Hoạt động này có thể giúp học sinh nghe cách phát âm của giáo viên, hoặc xung phong đọc để bạn cùng lớp tham gia chọn từ khác.
- Mỗi khi học sinh tìm ra được từ khác loại có thể khen thưởng cho học sinh bằng sticker.
Ví dụ: meat – sit – seat
 Plays – pace – space
2.2.4.Run and grab
Giáo viên ghi hoặc dán hai cặp từ có âm tương đồng lên bảng, đọc một trong hai từ và học sinh chạy nhanh lên bảng để chạm vào từ đúng. Nếu chọn đúng, học sinh này sẽ đọc tiếp cặp từ tiếp theo.
Ví dụ: gym. garage
 hello, hi
 come, cook
2.2.5. Total Physial Response
Giáo viên đưa ra những cử chỉ cho từng âm tiết khác nhau và cho học sinh ghi nhớ. Sau đó, giáo viên đọc từng âm tiết hoặc giơ thẻ ghi từ có âm đó để học sinh thực hiện cử chỉ và làm theo. Cá lớp có thể cùng tham gia hoạt động này.
Ví dụ: it, orange (Tiếng Anh 3 – unit 9)
 ruler, these (Tiếng Anh 3 – unit 8)
2.2.6. Chinese Whispers
Giáo viên ghi một từ có âm tiết cần luyện cho học sinh vào một mảnh giấy rồi chia đội và  xếp học sinh đứng thành hàng. Học sinh sẽ thì thầm vào tai nhau từ mà giáo viên ghi cho đến người cuối cùng. Đội nào mà đến người cuối cùng ghi chính xác từ đó thì được điểm.
Ví dụ: come, down (Tiếng Anh 3, unit 6)
 that, yes (Tiếng Anh 3, unit 5)
2.2.7. Card Games
Thẻ flashcard có thể được áp dụng trong các hoạt động của lớp nếu mỗi thành viên đều có một bộ.
-Giáo viên đọc một từ trong số flashcard và học sinh giơ thẻ flashcard tương ứng. Học sinh nên được khuyến khích đọc từ trong thẻ.
-Học sinh lấy một flashcard và đi trong lớp để tìm người có lá giống mình. Hoạt động này giúp học sinh giao tiếp với bạn bè cũng như ghi nhớ các cách đọc âm tiết.
Ví dụ: kite, bite
 nice, nine
 hot, not
 cold, no
2.3.Hướng dẫn học sinh tự luyện tập phát âm tại nhà
 Hiện nay, khoa học kĩ thuật phát triển, tuy rằng là vùng dân tộc nhưng cũng có nhiều gia đình có điều kiện kinh tế. Đó là một lợi thế giúp các em học sinh có thể tự học, tự luyện tập phát âm Tiếng Anh tại nhà. Sử dụng máy tính có đường truyền Internet và điện thoại thông minh cũng không còn quá xa lạ với các em học sinh. Các em có thể luyện tập, thực hành phát âm với những phần mềm thông minh.
2.3.1. ELSA SPEAK – luyện phát âm cho học sinh tiểu học.
- Elsa speak  là app học phát âm và giao tiếp tiếng Anh được ứng dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo nhận diện giọng nói độc quyền tốt nhất thế giới. Các em học sinh sẽ được trải nghiệm chương trình học và phát âm Tiếng Anh giao tiếp thông qua hình ảnh, video, âm thanh và trợ lý đặc biệt vô cùng hứng thú. 
2.3.2. Phần mềm Bucha – học Tiếng Anh
Bucha - Học tiếng Anh là phần mềm thiết kế với giao diện trò chơi. Phương thức học mà chơi, chơi mà học với 20 phút mỗi ngày. 
Các màn chơi để vượt level đều tích hợp những câu đố về từ mới, luyện kĩ năng nghe và phát âm trong tiếng anh nâng cao trình độ giao tiếp. 
Các tính năng nổi bật của Bucha - Học tiếng Anh
- Mẫu câu tiếng anh thường sử dụng để giao tiếp hằng ngày
- Flash - card với hình ảnh minh họa trực quan,dễ hiểu
- Trò chơi chọn từ đúng. luyện ghi nhớ từ vựng
- Luyện viết tiếng anh qua trò xếp chữ
- Học tiếng anh qua video
- Luyện nghe tiếng anh thông qua hội thoại đơn giản
- Đua Top chia sẻ điểm số với bạn bè
2.3.3. Chương trình học Tiếng Anh Chip Chip
Chip Chip là chương trình tiếng Anh online 1-1 với giáo viên nước ngoài. Với lợi thế học như gia sư tại gia, các em có thể học toàn diện về ngữ pháp, phát âm và từ mới.
Bên cạnh đó, bố mẹ có thể hoàn toàn an tâm về chất lượng dạy và học của các giáo viên thay vì con chỉ tương tác thụ động với máy móc, con có thể tiếp thu những câu chuyện văn hóa tư các vùng đất mới và chỉnh phát âm ngay tắp lự.
Với app học Chip Chip trên nền tảng android và ios, chỉ cần có kết nối mạng, con đều có thể học và ôn lại bài mọi lúc mọi nơi, và luôn có thể kiểm tra trình độ của chính mình.
2.3.4. Phần mềm luyện nghe – nói tiếng Anh của English4u
          Đây là phần mềm độc quyền của English4u và công cụ hữu hiệu nhất. Ưu điểm của phần mềm là các em có thể luyện tập nghe – nói mọi lúc mọi nơi với chiếc điện thoại hoặc máy tính có internet và các em có thể hoàn toàn thực hành nói với người bản ngữ dễ dàng. Học sinh chỉ cần nhập hội thoại, chọn nhân vật và bắt đầu cuộc trò chuyện. Có 2 phần để các em lựa chọn là luyện nghe nói độc thoại và luyện nghe nói hội thoại. Ngoài ra bạn có thể kết hợp với phần mềm nhận diện phát âm sẽ giúp học sinh luyện nói chuẩn nhất.
Phần mềm luyện nghe – nói tiếng Anh của English4u
IV. KẾT LUẬN
	Là một giáo viên Tiếng Anh tiểu học, cũng đồng thời là một người luôn yêu thích, có nhiều đam mê với bộ môn này, trong những năm qua, việc dạy học kết hợp nhiều yếu tố tích cực đã thúc đẩy tôi luôn tìm tòi, sáng tạo để các tiết học của tôi luôn có sức hút, lôi cuốn được các em học sinh. Trong đề tài sáng kiến kinh nghiệm này, vấn đề nêu ra có thể không lớn, không sâu nhưng nếu thực hiện được thì trước tiên người giáo viên phải tâm huyết với nghề, phải yêu thích môn Tiếng Anh mà mình đang dạy và dạy cho học sinh của mình cũng biết yêu thích môn Tiếng Anh như mình. Và đặc biệt, giáo viên phải là người nắm chắc hệ thống ngữ âm trong Tiếng Anh. Như thế, giáo viên sẽ dạy học sinh phát âm một cách chính xác nhất, giáo viên và học sinh sẽ có sự phối hợp đồng bộ giữa người dạy và người học một cách dễ dàng.
Trong suốt quá trình dạy học các giải pháp được lồng ghép liên tục và sử dụng bất cứ khi nào có thể nhằm mang lại kết quả cao nhất trong mỗi một tiết dạy. Sau một khoảng thời gian dài học tập, nghiên cứu và giảng dạy tôi đã đúc kết lại cho mình một số biện pháp dạy ngữ âm cho học sinh tiểu học. Trong quá trình giảng dạy, áp dụng các biện pháp này tôi thấy tiết học tiếng Anh trở nên sinh động hơn, học sinh chủ động và tích cực hơn. Học sinh của tôi thực sự được vận động, được tư duy để tiếp nhận và sử dụng ngữ liệu mới. Các em thực sự phát huy được khả năng nói tiếng Anh của mình. Các em phát âm Tiếng Anh chính xác hơn rất nhiều. Đó là điều mà tôi thực sự tâm huyết và hài lòng với những biện pháp mình đã áp dụng để dạy ngữ âm cho các em học sinh tiểu học thân yêu của tôi.
XÁC NHẬN CỦA ĐƠN VỊ ÁP DỤNG TÁC GIẢ 
 SÁNG KIẾN 
 ..